Socjologia ogólna

(1) Wymagania wstępne i dodatkowe: Bez prerekwizytów

(2) Treści kształcenia:

1. Przedsocjologiczne formy wiedzy o życiu społecznym: wiedza potoczna, tradycja filozofii praktycznej, przekazy artystyczne. Geneza socjologii. Socjologia w relacji do innych nauk społecznych (psychologii, antropologii, ekonomii, historii, politologii). Problem „naukowości” socjologii. Socjologiczne paradygmaty. 2 godz.

2. Procesy socjalizacji. Mechanizmy i etapy socjalizacji w ujęciu behawiorystycznym, socjologicznym (G.H.Mead), psychoanalitycznym i poznawczym (J.Piaget). Przesocjalizowana koncepcja człowieka. 2 godz.

3. Pojęcie roli społecznej. Rola społeczna a status społeczny. Mechanizmy socjalizacji. Mechanizm kontroli społecznej. Strukturalno-funkcjonalna i interakcyjna wykładnia roli społecznej. Pojęcie aktora społecznego. Aktor społeczny w ujęciu strukturalno-funkcjonalnym i interakcyjnym. Perspektywa dramaturgiczna E. Goffmana. 2 godz.

4. Pojęcie grupy społecznej. Grupa a zbiorowość. Klasyfikacje grup. Grupa „My” – Grupa „Oni”. 2 godz.

5. Zachowania zbiorowe. Tłum i jego dynamika. Tłum jako podmiot i przedmiot polityki Plotka. Propaganda. Społeczne mechanizmy „kozła ofiarnego” i „polowania na czarownice”. 2 godz.

6. Problematyka etniczności i narodu. Pojęcie etniczności. Koncepcje narodu. Kultura narodowa. Nacjonalizm. Kształtowanie się świadomości narodowej na przykładzie państw Europy. Problematyka narodu i nacjonalizmu a integracja europejska. Elementy problematyki bezpieczeństwa narodowego. 2 godz.

7. Przemiany cywilizacyjne. Relacja „centrum – peryferie”. Wyłanianie się systemu światowego wg. I. Wallersteina. Globalizacja. Teorie zmiany społecznej. Rozwój społeczny. Teorie rozwoju (ewolucjonizm, marksizm, cykle dziejowe). 2 godz.

8. Problematyka władzy. Definicje. Władza wg. M.Webera. Problematyka władzy w ujęciu M. Foucaulta. 2 godz.

9. Pojęcie ideologii. Cechy i struktura ideologii w ujęciu K. Mannheima. Wielkie ideologie: konserwatyzm, liberalizm, socjalizm. 2 godz.

10. Sfera publiczna i jej socjogeneza (J. Habermas). Formowanie się społeczeństwa obywatelskiego. Opinia publiczna jako podstawowa kategoria sfery publicznej. 2 godz.

11. Kultura masowa. Media masowe. Zarys historyczny. Społeczne funkcje mediów. Zagrożenia ze strony mediów masowych. Koncepcja „uwiedzenia” J. Baudrillarda. 2 godz.

12. Wybrane metody i techniki badań socjologicznych. 3 godz.

(3)Metody dydaktyczne i pomoce naukowe:

Wykład konwersatoryjny. Dyskusja problemowa, burza mózgów i inne metody heurystyczne. Praca interpretacyjna nad tekstami.

Literatura podstawowa

Anthony Giddens, Socjologia, Warszawa 2004

Piotr Sztompka, Socjologia, Kraków 2004

Literatura uzupełniająca

Zygmunt Bauman, Socjologia, Poznań 2004

Peter L. Berger, Zaproszenie do socjologii, PWN, Warszawa 2007

Jonathan Turner, Struktura teorii socjologicznej, Warszawa 2004

Irena Borowik, Janusz Mucha (red.), Współczesne teorie socjologiczne (tom 1 i 2), Wydawnictwo “Nomos”, Warszawa 2015

Edmund Mokrzycki (red.), Kryzys i Schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej (tom 1 i 2), PIW, Warszawa 1984

Luba Sołoma, Metody i techniki badań socjologicznych: wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2009

WIEDZA

(„Student zna i rozumie...”)

1 podstawowe kategorie analityczne umożliwiające opis i porządkowanie różnorodnych przejawów życia społecznego w ujęciu statycznym i dynamicznym (PED2_W03);

2 poglądy na temat struktur i procesów społecznych, ich rodzajach oraz zachodzących między nimi relacjach (PED2_W07);

3 zasady funkcjonowania instytucji społecznych, ich rodzaje oraz zachodzące między nimi relacje, procesy zmiany społecznej, jej przyczyny, przebieg i konsekwencje (PED2_W07);

UMIEJĘTNOŚCI

(„Student potrafi…”)

1 zinterpretować proste zjawiska społeczne (PED2_U01);

2 wykorzystać podstawowe koncepcje teoretyczne do analizowania przyczyn, przebiegu i konsekwencji zjawisk i procesów społeczno- kulturowych, rozpoznać ryzyka i zagrożenia oraz adekwatnie zareagować (PED2_U01);

3 wykorzystać mechanizmy i podstawowe zasady komunikacji społecznej (PED2_U07).

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

(„Student jest gotów do…”)

1 świadomego i refleksyjnego uczestnictwa w życiu społecznym (PED2_K02);

2 przyjęcia postawy analitycznej i krytycznej wobec zjawisk świata społecznego, formułowania sądów na temat motywów ludzkiego działania oraz przewidywania społecznych konsekwencje tego działania (PED2_K02);

3 samodzielnego opisu i analizy rzeczywistości społecznej w kategoriach nauk społecznych (PED2_K02).

Na ocenę końcową składa się: (1) Ocena aktywności studenta na zajęciach (czy wykonuje powierzone zadania, czy współpracuje z innymi członkami grupy, czy prezentując własne stanowisko w dyskusji argumentuje racjonalnie i w sposób uporządkowany, czy słucha innych, czy zachowuje krytycyzm wobec sądów wartościujących?) - 50% PED2_U01; PED2_U08; PED2_U13; PED2_K02; (2) Ocena sprawdzianu pisemnego obejmującego materiał przepracowany na zajęciach 50% PED2_W03; PED2_W04; PED2_W06; PED2_W08; PED2_W14.

Skala ocen:

bardzo dobry (5)

dobry plus (4,5)

dobry (4)

dostateczny plus (3,5)

dostateczny (3)

niedostateczny (2)

Ocena ze sprawdzianu pisemnego ustalana jest według skali:

Poniżej 55.00 % - ocena 2

55.00 % i więcej - ocena 3

60.00 % i więcej - ocena 3,5

70.00 % i więcej - ocena 4

80.00 % i więcej - ocena 4,5

90.00 % i więcej - ocena 5

Ocena niedostateczna ze sprawdzianu pisemnego oznacza brak zaliczenia.