Terapia pedagogiczna dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

Celem przedmiotu jest wyposażenie studenta w wiedzę, umiejętności i kompetencje w zakresie prowadzenia diagnozy dzieci (uczniów) mających trudności w uczeniu się w celu organizacji zajęć w ramach terapii pedagogicznej.

- Terapia pedagogiczna – wyjaśnienie definicji, cele terapii pedagogicznej, zasady postępowania.

- Problematyka terapii pedagogicznej.

- Diagnoza psychologiczno - pedagogiczna, cele, zadania.

- Zajęcia korekcyjno-kompesacyjne, podstawa prawna, cele, zadania, plan pracy.

- Przyczyny niepowodzeń szkolnych.

- Pojęcie dysleksji, jej rodzaje i przyczyny.

- Trudności w uczeniu się uwarunkowne zaburzeniami spostrzeżeń wzrokowych.

- Zaburzenia lateralizacji i rozwoju ruchowego.

- Rola ruchu w procesie nauczania i terapii dziecka.

- Przyczyny trudnosci uczenia się matematyki.

- Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej.

- Ćwiczenia z zakresu muzykoterapii i relaksacji.

- Ćwiczenia metodą Weroniki Sherborn.

- Ćwiczenia z kinezjologii edukacyjnej - metoda Paula Denisona.

- Ćwiczenia usprawniajace percepcję wzrokową, słuchową.

- Ćwiczenia usprawniajace orientacją przestrzeną i w schemacie ciała.

LITERATURA

1. Błeszyński Jacek : Terapia dziecka autystycznego i z głębokimi deficytami rozwojowymi. W: Forum pedagogów specjalnych XXI wieku. T. 3. Łódź : Wydaw. Uniw. Łódzkiego, 2002. s.16-39

2. Borecka Irena : Biblioterapia formą terapii pedagogicznej : skrypt dla studentów pedagogiki. Wałbrzych : Wydaw. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, 2001.

3. Buczyńska Joanna : Komputerowe programy edukacyjne a terapia pedagogiczna. W: Multimedialna Biblioteka Pedagogiczna Komputer w rewalidacji : wybrane problemy : praca zbiorowa. Toruń: Wydaw. Adam Marszałek, 2001. s.21-55

4. Czajkowska Irena, Herda Kazimierz: Poradnik terapeutyczny dla nauczycieli prowadzących zajęcia korekcyjno-wyrównawcze w szkole. Koszalin: IKN, 1985.

5. Czyżowska E., Kula K.: Terapia pedagogiczna. Rzeszów: IKN ODN, 1984.

6. Dąbrowska Małgorzata, Rozesłaniec Małgorzata: Korygowanie zaburzeń zachowania dzieci nadpobudliwych psychoruchowo i agresywnych w grupie socjoterapeutycznej. Toruń: Wydaw. Adam Marszałek, cop. 2003.

7. Dziewiecki Marek : Integralna profilaktyka uzależnień w szkole : krótki poradnik psychologiczny. Kraków: "Rubikon", [2003].

8. Edukacja terapeutyczna : Toruńska Szkoła Terapeutyczna - dziesięć lat doświadczeń. / red. Jadwiga Jastrząb. Toruń: "Akapit", 2002

9. Falko Iwona, Jastrząb Jadwiga: Terapia matematyczna. W: Edukacja terapeutyczna : Toruńska Szkoła Terapeutyczna - dziesięć lat doświadczeń. Toruń: "Akapit", 2002 s.327-337

10. Gralińska Maria : Rola i wykorzystanie komputera w terapii uczniów upośledzonych umysłowo - refleksje praktyka. W: Forum pedagogów specjalnych XXI wieku. T. 3. Łódź: Wydaw. Uniw. Łódzkiego, 2002. s.74-78

11. Gruszczyk-Kolczyńska Edyta : Niepowodzenia w uczeniu się matematyki u dzieci z klas początkowych : diagnoza i terapia. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego Pedagogika. Katowice: UŚ, 1985

12. Guzy-Steinke Halina : Teatr w terapii osób niepełnosprawnych. W: Społeczeństwo, demokracja, edukacja : nowe wyzwania w pracy socjalnej. Bydgoszcz: Wydaw. Uczelniane Akademii Bydgoskiej, 2000. s.415-419

13. Iwińska Joanna : Diagnoza i terapia dysleksji : jak pomóc dziecku z trudnościami w czytaniu i pisaniu. Katowice: Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli "WOM", 2002.

14. Jakubiak Ewa, Rygała Krystyna: Materiały pomocnicze dla nauczycieli klas I-III prowadzących zespoły korekcyjno-kompensacyjne w szkole. Elbląg: WOM, 1997

15. Janiga Marian : Terapia pedagogiczna : przewodnik metodyczny. Nowy Sącz: WOM, 1997.

16. Jasińska-Zamarja Maria : Możliwości wykorzystania komputera w terapii dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych. W: Forum pedagogów specjalnych XXI wieku. T. 3. Łódź: Wydaw. Uniw. Łódzkiego, 2002 s.79-86

17. Jastrząb Jadwiga : Terapia dysleksji, dysgrafii i dysortografii. W: Edukacja terapeutyczna : Toruńska Szkoła Terapeutyczna - dziesięć lat doświadczeń. Toruń: "Akapit", 2002 s.308-326

18. King Gail : Umiejętności terapeutyczne nauczyciela. Gdańsk: Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2003

19. Komputer w diagnostyce i terapii pedagogicznej / red. Bronisław Siemieniecki. [Wyd. 3] Toruń: Adam Marszałek, cop. 1998

20. Komunikacja, mowa, język w diagnozie i terapii zaburzeń rozwoju u dzieci i młodzieży niepełnosprawnej / red. Elżbieta M. Minczakiewicz. Kraków: Wydaw. Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2001.

21. Kosińska Ewa, Sobieniowska Aleksandra: Elementy terapii pedagogicznej wprowadzane na lekcjach nauczania początkowego. Kraków: WOM, 1995.

22. Kształcenie zintegrowane z terapią pedagogiczną w teorii i praktyce : praca zbiorowa / red. Elżbieta Marek [i in.]. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydaw. Piotrkowskie, 2001

23. Maurer Alicja : Terapia trudności w nauce czytania i pisania u dzieci upośledzonych umysłowo : skrypt do metodyki pracy korekcyjno-wyrównawczej dla studentów pedagogiki specjalnej studiów stacjonarnych, zaocznych i podyplomowych. Kraków: Wydaw. Nauk. WSP, 1988.

24. Minczakiewicz Elżbieta M. : "Pluszowa terapia" jako próba socjalizacji dzieci z zaburzeniami rozwoju i podjęcia współpracy z rodziną w okresie przemian transformacyjnych. W: Forum pedagogów specjalnych XXI wieku. T. 3. Łódź: Wydaw. Uniw. Łódzkiego, 2002. s.185-202

25. Pedagog - terapeuta XXI wieku / red. Małgorzata Ganczarska. Opole: Uniw. Opolski, 2002.

26. Pętlewska Halina : Przezwyciężanie trudności w czytaniu i pisaniu : terapia pedagogiczna. [Wyd. 3 poszerz.] . - Kraków: "Impuls", 2003

27. Podgórska-Jachnik Dorota : Techniki teatralne w warsztacie terapeutycznym pedagoga specjalnego. W: Forum pedagogów specjalnych XXI wieku. T. 3. Łódź: Wydaw. Uniw. Łódzkiego, 2002. s.239-250

28. Pomoc psychopedagogiczna dzieciom niepełnosprawnym / red. Janina Wyczesany. Częstochowa: Wydaw. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1995.

29. Siemieniecki Bronisław : Zastosowanie programów komputerowych w terapii pedagogicznej dzieci dyslektycznych. W: Multimedialna Biblioteka Pedagogiczna Komputer w diagnostyce i terapii pedagogicznej. [Wyd. 3] Toruń: Adam Marszałek, cop. 1998 s.25-52

30. Stankowski Adam : Elementy terapii pedagogicznej w pracy nauczyciela-wychowawcy : skrypt przeznaczony dla studentów kierunków pedagogicznych. Katowice: UŚ, 1986.

31. Szala Elżbieta : Komputerowo wspomagany proces diagnostyczno-terapeutyczny trudności w nauce czytania i pisania. W: Multimedialna Biblioteka Pedagogiczna Rola i miejsce technologii informacyjnej w okresie reform edukacyjnych w Polsce. Toruń: Wydaw. Adam Marszałek, 2003 s.461-466

32. Terapia pedagogiczna / pod red. Jadwigi Włodek-Chronowskiej ; Uniwersytet Jagielloński. Instytut Pedagogiki . Wyd. 2. Kraków : nakł. UJ , 1993

33. Terapia pedagogiczna / red. J. Włodek-Chronowska. Wyd. 2 Kraków: UJ, 1993.

34. Terapia pedagogiczna : scenariusze zajęć / pod red. Violetty Forkiewicz. Łódź : Wydaw. Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej , 2003

35. Terapia pedagogiczna dzieci w młodszym wieku szkolnym : praca zbiorowa / pod red. Marii Burtowy [i in.]. Kalisz : WOM, 1996

36. Terapia pedagogiczna. T. 1, Wybrane zagadnienia / red. Ewa M. Skorek. Kraków : "Impuls", 2004.

37. Terapia pedagogiczna. T. 1, Zaburzenia rozwoju psychoruchowego dzieci / red. Ewa M. Skorek Wyd. 2 Kraków: "Impuls", 2005.

38. Terapia pedagogiczna. T. II, Zagadnienia praktyczne i propozycje zajęć / red. Ewa M. Skorek. Kraków: "Impuls", 2004.

39. Tomczak Joanna, Ziętara Renata: Kwestionariusz diagnozy i narzędzia badawcze w terapii pedagogicznej. Kraków: "Impuls", 2005

40. Wejner T. : Wybrane problemy terapii pedagogicznej w pracy z dziećmi sześcioletnimi. Łódź: IKN ODN, 1986.

41. Wiącek Renata : Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo w wieku przedszkolnym - program terapii i wspomagania rozwoju oraz scenariusze zajęć. Kraków: "Impuls", 2004

42. Wychowanie dziecka nadpobudliwego w przedszkolu i w rodzinie, propozycje terapii dziecka, doboru metod postępowania : materiały metodyczne dla nauczycieli (do użytku wewnętrznego) / red. Grażyna Sokalska. Elbląg: WOM, 1996.

ARTYKUŁY

43. Bąk-Buczak Edyta : Propozycja terapii i programu diagnostyczno-wychowawczego dla klas I. Wszystko dla Szk. 2004 nr 9 s.1-3

44. Bednarska Elżbieta : Mój warsztat pracy jako pedagoga-terapeuty. Szk. Spec. 2001 nr 1 s.38-42

45. Bednarska Elżbieta, Preis Iwona: Stosowanie terapii w wychowaniu. Życie Szk. 2001 nr 8 s.485-487

46. Bejger Halina : Formy terapii w praktyce wychowawczej domów dziecka. Opieka Wychow. Ter. 2001 nr 3 s.18-27

47. Bielska Beata : Terapia zabawą. Naucz. Początk. 2004/2005 nr 3 s.55-59

48. Bobrowska Aleksandra : Kolory w terapii dysortografii. Eduk. i Dialog 2002 nr 1 s.24-26

49. Borecka Irena : Baśń, bajka i bajeczka w terapii pedagogicznej. Biblioterapeuta 1999 nr 4 s.3-4

50. Borecka Irena : Rysunek rodziny w diagnozie i terapii pedagogicznej. Biblioterapeuta 1999 nr 3 s.3-5

51. Borecka Irena : Zabawy bajką jako element biblioterapii i terapii pedagogicznej. Biblioterapeuta 1999 nr 4 s.4-6

52. Borkowska Aneta : Organizacja terapii pedagogicznej. Probl.Opiek.-Wychow. 1995 nr 1 s.33-35

53. Czajkowska Anna : Konieczne są ćwiczenia relaksacyjne. Gaz. Szk. 2005 nr 42 s.22 Zajęcia terapeutyczne, gry i zabawy ruchowe

54. Dembińska Joanna : Program terapii. Wszystko dla Szk. 2002 nr 5 s.20-23

55. Domagała Aneta, Mirecka Urszula: Dziecko dyslektyczne z zaburzeniami lateralizacji - możliwości i ograniczenia terapii w starszym wieku szkolnym. Logopedia T. 29 (2001) s.151-167

56. Fuerst Hanna : Wykorzystanie oprogramowania edukacyjnego na zajęciach edukacyjno-terapeutycznych z dziećmi niepełnosprawnymi intelektualnie w stopniu umiarkowanym i znacznym. Wychow. na co Dzień 2004 nr 3 dod. s.IV-VII

57. Garbusińska-Descour Anna, Kubień Jolanta: Terapia pedagogiczna dzieci ze specyficznymi trudnościami w nauce czytania i pisania. Naucz. i Szk. 2003 nr 3/4 s.118-138

58. Jarosz Izabela : Profilaktyczno-terapeutyczna opieka nad dzieckiem z klas początkowych w świetlicy terapeutycznej. Życie Szk. 2000 nr 9 s.547-551

59. Jaskułowska Ewa : Nadpobudliwość psychoruchowa - opis i analiza przypadku. Nowa Szk. 2003 nr 10 s.12-14

60. Jastrząb Jadwiga : Model terapii pedagogicznej stosowanej wobec dzieci dyslektycznych. Rocz. Pedag. Spec. t.1: 1990 s 106-130

61. Jastrząb Jadwiga : Terapia pedagogiczna uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się elementarnych umiejętności czytania i pisania. Wychow. na co Dzień. 2003 nr 1/2 dod. s. I-IV

62. Jaworska-Supeł Sylwia : Terapia behawioralna osób z autyzmem : sprawozdanie z I Międzynarodowej Konferencji : Gdańska, 6-9 czerwca 2002 roku. Eduk. Otwarta 2002 nr 1/2 s. 249-253

63. Jaworski Zygmunt : O uprawnieniach do prowadzenia zajęć kompensacyjno-korektywnych. Życie Szk. 1996 nr 7 s.429-433

64. Kuchta Krystyna : Terapia pedagogiczna. Eduk. i Dialog 2001 nr 9-10 s.84-85

65. Kujawska Iza : Oratorium. Probl. Opiek.-Wychow. 1998 nr 6 s.24-25 Świetlica terapeutyczno-wychowawcza

66. Lewandowska Dorota : Wykorzystanie sztuki w terapii dzieci dyslektycznych. Probl. Opiek.-Wychow. 2002 nr 5 s.38-40

WIEDZA

(„Student zna i rozumie...”)

1 Podstawy procesu diagnostycznego oraz potrafi je odnieść do własnej działalności i integralnego rozwoju ucznia PED2_W1

2 W stopniu pogłębionym teorie i dokonania terapii pedagogicznej, jej historię, psychologiczne podstawy i istotność w praktycznej pracy z uczniem PED2_W3

3 Zasady projektowania i prowadzenia badań diagnostycznych w praktyce pedagogicznej w przedszkolu i klasach I-III szkoły podstawowej, uwzględniające wychowanków ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi PED2_W19

UMIEJĘTNOŚCI

(„Student potrafi…”)

1 Posługiwać się wnioskami z z badań nad terapią pedagogiczną w celu analizowania i interpretowania aktywności wychowanków PED2_U01

2 zaprojektować dostosowania programu nauczania dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, posiadających opinię lub orzeczenie wydane przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną PED2_U02

3 Samodzielnie planować, organizować i prowadzić elementy terapii pedagogicznej w celu wyrównania szans uczniów ze specjalnymi potrzebami PED2_U03

4 W sposób precyzyjny i spójny wypowiadać się na tematy z zakresu procesu diagnozowania, terapii pedagogicznej i psychologicznych podstaw trudności w uczeniu się z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych PED2_U06

5 Samodzielnie analizować, wnioskować oraz zaprezentować własne pomysły, wątpliwości w badania pedagogicznego argumentując je wybranym podejściem w terapii pedagogicznej PED2_U08

6 Podejmować praktyczne działania pedagogiczne pozwalające na wyrównanie szans edukacyjnych dzieci w wieku przedszkolnym, młodszych uczniów, wychowanków pochodzących z różnych środowisk wychowawczych PED2_U11

7 Skutecznie wykorzystywać w pracy z dzieckiem lub uczniem informacje uzyskane na jego temat od specjalistów, w tym psychologa, logopedy, pedagoga, lekarza, i rodziców lub opiekunów dziecka lub ucznia PED2_U19

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

(„Student jest gotów do…”)

1 Krytycznego spojrzenia na posiadaną wiedzę z zakresu terapii pedagogicznej dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym PED2_K01

2 Współpracy z różnymi instytucjami, organizacjami realizującymi działania pedagogiczne, z innymi nauczycielami, rodzicami i środowiskiem lokalnym, w tym z poradnią psychologiczno-pedagogiczną. PED2_K03

3 Pracy w zespole zadaniowym nauczycieli uczących dziecko z orzeczeniem, pełnienia w nim różnych ról oraz współpracy z nauczycielami, pedagogami, specjalistami, rodzicami lub opiekunami dzieci lub uczniów i innymi członkami społeczności przedszkolnej, szkolnej i lokalnej PED2_K10

W zakres zaliczenia ćwiczeń wchodzi:

- Przygotowanie projektu w formie ćwiczeń, wskazówek dotyczącymi określonego obszaru wskazanego przez wykładowcę organizowanego w ramach zajęć z terapii pedagogicznej;

- Aktywny udział w zajęciach.

W zakres zaliczenia wykładów wchodzą:

- Testy pisemne z omówionych treści ze zrealizowanych obszarów;

Ocena ustalana jest na podstawie następującej skali:

55% - ocena niedostateczna (2,0)

55% i więcej - ocena dostateczna (3,0)

60% i więcej - ocena dostateczny plus (3,5)

70% i więcej - ocena dobry (4,0)

80% i więcej - ocena dobry plus (4,5)

90% i więcej - ocena bardzo dobry (5,0)

Skala ocen:

bardzo dobry (5)

dobry plus (4,5)

dobry (4)

dostateczny plus (3,5)

dostateczny (3)

niedostateczny (2)