Dydaktyka edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej

W zakresie wiedzy:

Student posiada elementarną i uporządkowaną wiedzę z zakresu teoretycznych podstaw kształcenia oraz wychowania, zna podstawowe prawidłowości rządzące procesem nauczania – uczenia się, szczególnie w odniesieniu do specyfiki procesu wychowawczo-dydaktycznego w przedszkolu oraz w edukacji wczesnoszkolnej

W zakresie umiejętności:

Student analizuje literaturę i wyszukuje informacje potrzebne do projektowania własnych działań dydaktyczno-wychowawczych, prezentuje własne poglądy na temat procesu wychowania i kształcenia dziecka w przedszkolu i w szkole (młodszym wieku szkolnym)

W zakresie kompetencji społecznych:

Student ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności wychowawczych, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju osobistego, dostrzega potrzebę współpracy w grupie

ĆWICZENIA

1. Pojęcie systemu dydaktycznego oraz jego główne komponenty: zasady, treści, cele, metody, formy i środki dydaktyczne, planowanie pracy pedagogicznej (konspekt/scenariusz/projekt zajęć) w przedszkolu oraz edukacji wczesnoszkolnej

2 godz.

2. Zasady i treści wychowania/nauczania w wychowaniu przedszkolnym oraz edukacji wczesnoszkolnej

2 godz.

3. Strategie aktywnego nauczania i uczenia się w pracy dydaktyczno-wychowawczej realizowanej z dzieckiem w przedszkolu oraz w młodszym wieku szkolnym.

2 godz.

4. Metody wychowania oraz kształcenia; w tym aktywizujące; także w procesie edukacji zintegrowanej – przegląd klasyfikacji, kryteria doboru i zastosowanie; Metoda projektu i jej główne założenia.

2 godz.

5. Dobór i wykorzystanie różnorodnych form oraz środków dydaktycznych, funkcje podręczników, pakietów edukacyjnych i pomocy dydaktycznych; znaczenie pracy zespołowej

2 godz.

6. Zastosowanie środków multimedialnych i TIK w procesie wychowania przedszkolnego oraz edukacji wczesnoszkolnej ; edukacja zdalna

2 godz.

7. Programy wychowania przedszkolnego/edukacji wczesnoszkolnej – przegląd, struktura programów, funkcje, monitorowanie podstawy programowej/programu

2 godz.

8. Indywidualizacja i zróżnicowanie w pracy z dziećmi/ młodszymi uczniami; projekty zajęć/ćwiczeń spersonalizowanych

2 godz.

9. Dziecko/Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w procesie wychowania i edukacji; diagnozowanie i rozpoznawanie potrzeb edukacyjnych oraz rozwojowych wychowanków

2 godz.

10. Konspekty lub/i scenariusze oraz projekty zajęć – ćwiczenia w opracowywaniu; indywidualizacja pracy pedagogicznej

2 godz.

11. Osobowość i kompetencje nauczyciela wychowania przedszkolnego oraz edukacji wczesnoszkolnej jako istotny wyznacznik efektywności procesu dydaktyczno-wychowawczego oraz opiekuńczego

2 godz.

12. Ocenianie postępów edukacyjnych dzieci/uczniów z klas I-III; w tym dzieci ze SPE; konstruowanie sprawdzianów, testów, ocen opisowych; ewaluacja pracy pedagogicznej

2 godz.

13. Współpraca przedszkola/szkoły i nauczycieli z rodzicami wychowanków, poradnią psychologiczno-pedagogiczną oraz środowiskiem lokalnym

2 godz.

Wykłady: wykład konwencjonalny i zwizualizowany, problemowy, dialogowy, dyskusja dydaktyczna, objaśnienie, rozmowa kierowana; podręczniki akademickie, monografie naukowe, laptop, projektor, prezentacje multimedialne, filmy edukacyjne, platformy edukacyjne, np. SCHOLARIS;

Ćwiczenia: ćwiczenia, praca z książką, praca metodami opartymi na obserwacji (oglądowe) oraz metodami samodzielnego dochodzenia do wiedzy-problemowymi, studium przypadku, dyskusja, techniki aktywizujące, np.: burza mózgów, śnieżna kula, neuron, drzewo decyzyjne , model odwróconej klasy i inne, laptop, projektor, prezentacje multimedialne, filmy edukacyjne, autorskie karty pracy, karty ewaluacyjne i inne.

LITERATURA PODSTAWOWA

1. Adamek I., Podstawy edukacji wczesnoszkolnej, Impuls, Kraków 2000

2. Bereźnicki F., Podstawy dydaktyki, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2011

3. Duraj - Nowakowa K., Planowanie integrowania edukacji wczesnoszkolnej: założenia i scenariusze zajęć, Wydawnictwo Uczelniane Wszechnicy Świętokrzyskiej, Kielce 2001

4. Duraj - Nowakowa K., Integrowanie edukacji wczesnoszkolnej. Modernizacja teorii i praktyki, Wyd. Impuls, Kraków 2000

5. Klim-Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna, WSiP, Warszawa (2005) lub 2010

6. Janicka-Panek T., Program nauczania ,,ELEMENTARZ ODKRYWCÓW”, Wyd. Nowa Era, Warszawa 2017

7. Janicka-Panek T., Transformacja celów wychowania w (z/dez)integrowanej edukacji wczesnoszkolnej, Wyd. Naukowe ITE-PIB, Radom 2015

8. Zyzik E., Wybrane determinanty pracy zawodowej nauczycieli przedszkoli publicznych, Wyd. UJK, Kielce 2015

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

9. Janicka-Panek T., Równaj w górę czyli jak indywidualizować pracę pedagogiczną…; Program nauczania ”, Wyd. Nowa Era, Warszawa 2009

10. Klus-Stańska D., Szymański J.M., Szymański M.S., red., Renesans (?) nauczania całościowego. Wydawnictwo Akademickie ,,Żak“, Warszawa 2003

11. Król R., Efektywność gier dydaktycznych w procesie kształcenia, Impuls, Kraków 2007

12. Podstawa programowa, Dz. U. z 2017r., poz. 356

13. Podręczniki, pakiety edukacyjne, czasopisma branżowe

WIEDZA

PED2_W01 podstawy dydaktyki przedszkolnej i wczesnoszkolne, j obejmującej terminologię, teorię i metodykę, poszerzoną i ukierunkowaną na zastosowania praktyczne oraz jej miejsce w obszarze pedagogiki jako nauki; główne kierunki rozwoju i najważniejsze osiągnięcia w obszarze subdyscyplin: wychowania przedszkolnego i pedagogiki wczesnoszkolnej;

PED2_W03 podstawowe teorie dotyczące procesu nauczenia – uczenia się na przestrzeni dziejów, ze szczególnym uwzględnieniem zmian zachodzących w obszarze wychowania dziecka w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym, współczesne teorie dotyczące procesu wychowania, opieki, uczenia się i nauczania oraz różnorodnych uwarunkowań tych procesów

PED2_ W04

PED2_ W17

PED2_ W23

PED2_ W24

Elementy systemu dydaktycznego; w tym zasady, cele, treści, metody i formy pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz środki dydaktyczne, z wykorzystaniem zabaw i innowacji pedagogicznych oraz możliwości generowanych przez nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT); procedurę konstruowania scenariuszy zajęć dydaktyczno-wychowawczych w oparciu o taksonomię oraz operacjonalizację celów kształcenia oraz z uwzględnieniem w zależności od potrzeby podającego lub poszukującego toku pracy dydaktycznej (ze szczególnym nastawieniem na propagowanie idei szkoły uczenia się oraz konstruowania wiedzy w toku pracy dydaktyczno-wychowawczej); metodykę pracy z dzieckiem/ uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, podstawowe sposoby oraz instrumenty wyrównywania szans uczniów/wychowanków niepełnosprawnych, pochodzących z różnych środowisk, wyznań, narodowości; praktyczne zasady samodzielnego planowania i realizowania pracy wychowawczo--dydaktycznej w przedszkolu; możliwości generowane przez nowoczesne technologie informacyjne w zakresie organizowania procesu dydaktyczno-wychowawczego w przedszkolu i klasach I-III z uwzględnieniem możliwości oraz potrzeb dzieci ;

PED2_W19

PED2_W20

PED2_W22

zaawansowane procedury diagnozowania, planowania oraz projektowania zajęć edukacyjnych, opiekuńczych i wychowawczych, a także badań diagnostycznych służących realizacji celów działalności wychowawczej i opiekuńczej w przedszkolu i edukacji wczesnoszkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów/wychowanków;

PED2_W25

zasady dokonywania cząstkowej oraz końcowej ewaluacji efektów dydaktyczno-wychowawczych oraz opiekuńczych, osiąganych przez wychowanków; podstawowe funkcje oceniania postępów edukacyjnych;

PED2_W26

codzienną rolę nauczyciela w organizowaniu środowiska wychowania i uczenia się dzieci lub uczniów oraz jego warsztat pracy kontekstowość, otwartość i zmienność codziennych działań wychowawczych i dydaktycznych nauczyciela; specyficzne dla placówki oświatowej codzienne działania zawodowe nauczyciela/wychowawcy/ opiekuna, warsztat jego pracy i codzienną rolę w organizowaniu środowiska wychowania i uczenia się dzieci lub uczniów; stosowane metody pracy, zadania specjalistów (np. pedagoga, logopedy, psychologa); kontekstowość, otwartość i zmienność codziennych działań wychowawczych i dydaktycznych; nowe wymagania stawiane przed nauczycielem wychowania przedszkolnego i wczesnoszkolnego, podstawowe wymiary oraz sposoby diagnozowania kompetencji zawodowych nauczyciela.

UMIEJĘTNOŚCI

PED2_U01 -wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z obszaru dydaktyki, szczególnie odnoszącej się do wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej (w tym zintegrowanej), w celu analizowania i interpretowania codziennych sytuacji zachodzących w praktyce pedagogicznej;

PED2_U02

PED2_U10

organizować warunki życia codziennego w przedszkolu i edukacji wczesnoszkolnej; rozpoznawać problemy edukacyjne, wychowawcze, opiekuńcze pojawiające się w obszarze wychowania dziecka, (np. diagnozowanie oraz przeciwdziałanie sytuacjom konfliktowym i problemowym w grupie dzieci w przedszkolu/ uczniów klas I-III);

PED2_U03

samodzielnie realizować zadania opiekuńczo-wychowawcze, dydaktyczne, diagnostyczne i terapeutyczne, charakterystyczne dla wychowania przedszkolnego oraz edukacji wczesnoszkolnej; wiązać praktykę z teorią w planowaniu oraz organizowaniu procesu edukacyjnego w szkole (klasy I-III); zaprojektować przykładowe zajęcia edukacyjne oparte na wielostronnej aktywności dziecka, ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych związanych z edukacją przedszkolną; kreować warunki do wszechstronnego rozwoju dzieci w wychowaniu przedszkolnym i edukacji wczesnoszkolnej w oparciu o wielostronną aktywność dziecka;

PED2_U07

PED2_U15

posługiwać się zasadami efektywnej komunikacji interpersonalnej w oparciu o dialogowe sposoby komunikowania się w środowisku przedszkolnym; projektować sytuacje wychowawcze (zajęcia wychowawcze) nastawione na dążenie do wzajemnego porozumienia pomiędzy uczestnikami procesu edukacyjnego; przepracować zależności oraz relacje zachodzące pomiędzy uczestnikami procesu edukacyjno-wychowawczego oraz wykorzystać je na potrzeby służące doskonaleniu procesu wychowania i edukacji; wykorzystywać proces oceniania oraz informacje zwrotne od wychowanków w celu motywowania ich do pracy nad własnym rozwojem (np. poprzez organizowanie dodatkowych zajęć nastawionych na kształtowanie określonych umiejętności społecznych);

PED2_U11

PED2_U18

PED2_U19

rozpoznawać specjalne potrzeby edukacyjne dziecka w młodszym wieku szkolnym oraz indywidualizować pracę z uczniem/wychowankiem stosownie do jego potrzeb oraz możliwości rozwojowych, psychofizycznych oraz edukacyjnych; dokonać diagnozy dziecka, w tym jego dojrzałości szkolnej;

PED2_U14

PED2_U17

realizować zespołowe i grupowe zajęcia uczniów i wychowanków klas I-III z wykorzystaniem aktywnych metod wychowania przedszkolnego oraz nauczania- uczenia się młodszych uczniów; współpracować w zespole w celu projektowania oraz realizowania konkretnych oddziaływań edukacyjno-wychowawczych i opiekuńczych a także przejmować odpowiedzialność za powierzone zdania oraz efekty pracy zespołowej.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

PED2_K09

PED2_K10

budowania atmosfery zaufania i wzajemnego szacunku pomiędzy podmiotami działalności dydaktyczno-wychowawczej i opiekuńczej w wychowaniu przedszkolnym i edukacji wczesnoszkolnej; rozwijania swojego przygotowania merytorycznego we współpracy z nauczycielami i specjalistami, podejmowania działań służących optymalizacji procesu współpracy placówki oświatowej z rodzicami dzieci/uczniów oraz placówkami, instytucjami i organizacjami funkcjonującymi w środowisku społecznym;

PED2_K11

efektywnego porozumiewania się w relacjach interpersonalnych w przedszkolu/ szkole; ze szczególnym zwróceniem uwagi na podmiotowe traktowanie wychowanków/uczniów w młodszym wieku szkolnym; budowania relacji opartej na wzajemnym zaufaniu oraz szacunku między wszystkimi podmiotami procesu wychowania i kształcenia, w tym rodzicami lub opiekunami dziecka lub ucznia;

PED2_K12

trafnego diagnozowania wpływu środowiska lokalnego na funkcjonowanie dzieci/uczniów, do skutecznego podejmowania działań mających na celu wykorzystywanie oddziaływań pozytywnych z tego obszaru oraz przeciwdziałanie oddziaływaniom o charakterze destrukcyjnym i zagrażającym prawidłowemu przebiegowi procesu edukacji oraz wychowania dziecka;

PED2_K13

projektowania oraz wdrażania w wychowaniu przedszkolnym dziecka oraz uczniów w młodszym wieku szkolnym działań z zakresu wychowania do wartości, np. opracowywanie konspektów lub/i scenariuszy zajęć oraz prowadzenie zajęć nastawionych na kształtowanie podstawowych wartości w procesie wychowania (prawda, dobro, odpowiedzialność, sprawiedliwość, tolerancja, bezinteresowność);

PED2_K14

opracowywania oraz przedstawiania propozycji działań nastawionych na optymalizację pracy opiekuńczo-wychowawczej w przedszkolu i dydaktycznej w klasach I-III, np. autorski projekt zajęć wychowawczych i dydaktycznych.

Ocena końcowa jest średnią ważoną obliczoną wg następujących zasad:

Oćw= K x 0,6 + P x 0,4

Oćw – ocena końcowa ćwiczeń

K – test sprawdzający oraz konspekt zajęć z zakresu wychowania przedszkolnego lub edukacji wczesnoszkolnej (indywidualna lub grupowa realizacja zleconego zadania) opracowany oraz zaprezentowany na zajęciach; posiadanie portfolio z zajęć; waga mająca wpływ na ocenę końcową: 0,6 (PED2_ W04; PED2_ W17; PED2_W19; PED2_W20; PED2_ W23; PED2_ W24; PED2_W22; PED2_U02

PED2_U03; PED2_U07; PED2_U10; PED2_U11; PED2_U14; PED2_U15; PED2_U17; PED2_U18; PED2_U19;)

P – postawa na zajęciach: (czynny udział w zajęciach, dyskusja dydaktyczna, zaangażowanie edukacyjne, informacja zwrotna, obecność, portfolio złożone z materiałów z zajęć; waga mająca wpływ na ocenę końcową: 0,4 ((PED2_K09; PED2_K10; PED2_K11; PED2_K12; PED2_K13; PED2_K14)

WIEDZA:

 K – konspekt zajęć z zakresu wychowania przedszkolnego lub edukacji wczesnoszkolnej (indywidualna lub grupowa realizacja zleconego zadania) opracowany oraz zaprezentowany na zajęciach w oparciu o zaplanowane metody kształcenia oraz z wykorzystaniem zaplanowanych środków dydaktycznych – ocena założeń teoretycznych prac zaliczeniowych, zaprezentowanych w rozmowie/dyskusji w grupie podczas zajęć

UMIEJĘTNOŚCI:

 K – konspekt zajęć z zakresu wychowania przedszkolnego lub edukacji wczesnoszkolnej (indywidualna lub grupowa realizacja zleconego zadania) opracowany oraz zaprezentowany na zajęciach; umiejętność samooceny, dyskusji w grupie– ocena umiejętności zastosowania wiedzy teoretycznej w realizacji zadania praktycznego

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

 czynny udział w zajęciach, dyskusja dydaktyczna, zaangażowanie edukacyjne, informacja zwrotna, obecność, ewaluacja i autoewaluacja studenta

Skala ocen:

bardzo dobry (5)

dobry plus (4,5)

dobry (4)

dostateczny plus (3,5)

dostateczny (3)

niedostateczny (2)

Ocena ustalana powinna być na podstawie następującej skali:

Poniżej 55.00 % - ocena 2

55.00 % i więcej - ocena 3

60.00 % i więcej - ocena 3,5

70.00 % i więcej - ocena 4

80.00 % i więcej - ocena 4,5

90.00 % i więcej - ocena 5