Kultura języka i stylistyka praktyczna

Poszanowanie dla wartości poprzez poprawność językową, stosowanie zasad etyki słowa; rola i znaczenie innowacji pedagogicznych inspirujących do rozwoju mowy dzieci z dbałością o poprawność językową oraz z włączeniem zagadnień związanych z wystąpieniami publicznymi; rozwijać siebie i swoje profesjonalne umiejętności, korzystając z licznych źródeł; sprawnie komunikować się i poprawnie używać języka polskiego; tworzyć i opracowywać materiały, środki dydaktyczne oraz dobierać metody adekwatnie do celów wychowania i kształcenia w obszarze rozwoju słownictwa oraz sprawnego komunikowania się; projektowania i wdrażania inicjatyw pedagogicznych mających na celu edukację aksjologiczną i wychowanie do wartości – wprowadzanie dzieci lub uczniów w świat wartości w tym dbałości o kulturę wypowiedzi; przestrzegania zasad i norm etycznych w podejmowanej działalności pedagogicznej, przewidywania skutków konkretnych działań pedagogicznych, dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych.

1. Język warunkiem funkcjonowania społecznego i tworzenia interakcji pomiędzy ludźmi. Społeczny kontekst języka. Opis i kodyfikacja współczesnej polszczyzny. Wydawnictwa poprawnościowe (słowniki ortograficzne, słowniki poprawnej polszczyzny, poradniki itd.) Znaczenie rozwijania kultury języka u małych dzieci - 2 godz.

2. Cechy języka wspierające skuteczność wypowiedzi. Typy norm językowych. Uzus, norma. Ustawa o Języku Polskim. Współczesne rozumienie kultury językowej. Kultura języka i jej składniki a poprawność ortograficzna oraz interpunkcyjna- 2 godz.

3. Funkcje wypowiedzi (ekspresywna, impresywna, informatywna, estetyczna, emocjonalna, fatyczna, poetycka, metaforyczna). Komunikacja werbalna i pozawerbalna. Etyczne aspekty posługiwania się językiem – oddziaływanie na innych ludzi, autentyczność emocjonalna wypowiedzi, jednoznaczność i wieloznaczność, agresja językowa - 2 godz.

4. Metody pracy z dzieckiem nad rozwojem jego świadomości językowej. Twórczość jako metoda dydaktyczna. Formowania właściwych zachowań i postaw dzieci i uczniów, w tym wobec kultury i sztuki. Zabawy słowem. Kształtowanie wrażliwości dziecka na słowo na różnych etapach jego rozwoju. Kształtowanie wrażliwości na słowo przyszłych pedagogów wszystkich specjalności - 4 godz.

5. Kształtowanie wrażliwości estetycznej, emocjonalnej oraz poszanowania dla wartości wspólnego dziedzictwa kulturowego w praktycznej działalności pedagogicznej. Literatura dla dzieci w literaturze ogólnej. Sposoby wzbogacania słownictwa dzieci. Znaczenie i możliwości celowego oraz różnorodnego wykorzystania zabawy w procesie wychowywania i kształcenia dzieci-– 2 godz.

6. Rola innowacji pedagogicznych w obszarze wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej, inspirujących do kształtowania wrażliwości na kulturę języka polskiego - 2 godz.

7. Wartości poznawcze, wychowawcze literatury dziecięcej. Projektowanie innowacyjnych działań mających na celu edukację aksjologiczną i wychowanie do wartości – wprowadzanie dzieci w świat wartości. Terapia słowem i jej twórcze koncepty w pracy nauczyciela- 2 godz.

8. Poprawność języka pisanego – ortograficzna i interpunkcyjna – i jej znaczenie społeczne. Kształtowanie poprawności interpunkcyjno-ortograficznej w pisemnych wypowiedziach dziecka. Najważniejsze zasady polskiej ortografii. Zasady interpunkcji polskiej (posługiwanie się m.in. przecinkiem, średnikiem, myślnikiem, wielokropkiem, nawiasem)- 2 godz.

9. Poprawność w zakresie fleksji rzeczownika. Rzeczowniki o nietypowej odmianie. Ćwiczenia Poprawność fleksyjna nazw własnych. Odmiana imion i nazwisk polskich oraz obcych. – 2 godz.

10. Słowotwórstwo – metody bogacenia języka dziecka. Poprawność słowotwórcza. Neologizmy. Rozwijanie kreatywności, krytycznej refleksji i umiejętności samodzielnego oraz zespołowego rozwiązania problemów - metody pracy z dzieckiem nad rozwojem jego świadomości językowej. Rola rodziców i nauczycieli w kształtowaniu świadomości językowej dziecka. Język jako tworzywo kreowania otaczającego świata. Znaczenie podstawowe i metaforyczne języka w świecie przedstawionym. - 2 godz.

11. Poprawność frazeologiczna. Innowacja frazeologiczna a błąd językowy, zamierzone innowacje frazeologiczne – 2 godz.

12. Przedmiot i zakres stylistyki praktycznej. Środki stylistyczne: leksykalne i składniowe. Style funkcjonalne i ich wyznaczniki. Analizy językowe różnych tekstów współczesnej kultury (analiza wybranych przez wykładowcę przykładów, lektura podanych tekstów)- 2 godz.

13. Praktyczne znaczenie retoryki jako sztuki i umiejętności niezbędnej w codziennej rzeczywistości. Praktyka wystąpień publicznych. Zasady emisji głosu. Sztuka mówienia i słuchania. 2 godz.

14. Język mediów a różne odmiany stylistyczne polszczyzny. Perswazja i manipulacja językowa, środki perswazji, istota perswazji pedagogicznej, jego rola w dydaktyce i wychowaniu- 2 godz.

15. Moda w języku, szablon językowy, estetyczne kategorie oceny stylu wypowiedzi (błędy stylistyczne, błędy logiczne, wulgaryzmy). Etykieta korespondencji tradycyjnej i elektronicznej- 2 godz.

Literatura podstawowa:

A. Markowski: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa 2005 (lub wyd. następne).

T. Karpowicz: Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja. Warszawa 2009.

A. Hącia, B. Pędzich: Język polski. 365 ćwiczeń z pisowni i wymowy. Warszawa 2007.

Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce. Red. K. Mosiołek-Kłosińska. Warszawa 2001 (lub nowsze wyd.).

Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN. Red. A. Markowski. Warszawa 2007 (lub inne wyd.; zob. także hasła problemowe).

Wielki słownik ortograficzny języka polskiego PWN z zasadami pisowni i interpunkcji. Red. E. Polański. Warszawa 2003; zob. ponadto strony: http://so.pwn.pl/ lub http://www.poradniajezykowa.us.edu.pl/index.php?action=zasady.

Literatura uzupełniająca:

E. Polański, A. Skudrzykowa: Jak pisać? Razem czy osobno? Poradnik ze słownikiem. Warszawa 2010.

A. Skudrzyk, K. Urban: Wielką czy małą literą? Mały słownik użycia wielkich liter w polskich tekstach. Warszawa 2009.

J. Podracki, A. Gałązka: Gdzie postawić przecinek? Poradnik ze słownikiem. Warszawa 2010.

E. Polański, M. Szopa: Podręcznik polskiej interpunkcji. Kielce 2004.

S. Jodłowski: Zasady interpunkcji. Podręcznik. Oprac. nauk. i red. J. Godyń. Kraków 2002.

www.poradniajęzykowa.pl. Red. K. Wyrwas. Katowice 2007.

Student zna i rozumie:

wytwory działalności człowieka z zakresu kultury i sztuki, potrzebę kształtowania w dzieciach wrażliwości estetycznej, emocjonalnej oraz poszanowania dla wartości wspólnego dziedzictwa kulturowego poprzez poprawność językową, stosowanie zasad etyki słowa;

znaczenie i możliwości celowego oraz różnorodnego wykorzystania zabawy w procesie wychowywania i kształcenia dzieci poprzez rozwijanie pojęcia komunikacji werbalnej i pozawerbalnej z zachowaniem zasad emisji głosu;

rolę i znaczenie innowacji pedagogicznych w działaniach inspirujących do rozwoju mowy dzieci z dbałością o poprawność językową oraz z włączeniem zagadnień związanych z wystąpieniami publicznymi.

Student potrafi:

samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności, korzystając z różnych źródeł; sprawnie komunikować się i poprawnie używać języka polskiego; skutecznie stosować zasady emisji głosu;

tworzyć i opracowywać materiały, środki dydaktyczne oraz dobierać metody adekwatnie do celów wychowania i kształcenia w obszarze rozwoju słownictwa oraz sprawnego komunikowania się;

rozwijać kompetencje kluczowe dzieci, w szczególności kreatywność, krytyczną refleksję i umiejętność samodzielnego oraz zespołowego rozwiązania problemów.

Student jest oceniany na podstawie obecności na zajęciach i aktywnego w nich udziału poprzez przygotowanie prezentacji multimedialnych w zakresie omawianego materiału oraz krytyczną analizę przedstawianych przykładów -

Ocena aktywności studenta na zajęciach (czy wykonuje powierzone zadania, czy komunikuje się z innymi członkami grupy, czy umie słuchać i logicznie argumentować prezentując własne stanowisko) - 50%

Skala ocen:

bardzo dobry (5)

dobry plus (4,5)

dobry (4)

dostateczny plus (3,5)

dostateczny (3)

niedostateczny (2)

Ocena ustalana jest na podstawie następującej skali:

Poniżej 55.00 % - ocena 2

55.00 % i więcej - ocena 3

60.00 % i więcej - ocena 3,5

70.00 % i więcej - ocena 4

80.00 % i więcej - ocena 4,5

90.00 % i więcej - ocena 5