Metodyka zajęć korekcyjno- kompensacyjnych

Omówienie w jaki sposób pracować z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych sięgając do sprawdzonych i znanych metod – jak usprawniać funkcje zaburzonych analizatorów, kompensować braki, ćwiczyć pamięć

i koncentrację uwagi, doskonalić umiejętności czytania, pisania oraz w jaki sposób stwarzać okazję do odnoszenia przez nich sukcesów

Treści – WYKŁAD:

1) Najważniejsze terminy związane z problematyką zajęć – terapia pedagogiczna, reedukacja, korekcja, zajęcia wyrównawcze, diagnoza pedagogiczna, niepowodzenia szkolne, Wskaźnik Fragmentarycznego Deficytu Rozwoju, specjalne potrzeby edukacyjne, percepcja, terapia pedagogiczna, dysfunkcje rozwojowe, rehabilitacja, rewalidacja, niepełnosprawność, kompensacja, choroba przewlekła (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

2) Analiza 5 obszarów rozwoju dziecka/człowieka (emocjonalny, społeczny, percepcyjny, poznawczy, ruchowy) i ich znaczenie w przypadku dziecka z fragmentarycznymi deficytami rozwojowymi – sięgnięcie do dotychczas nabytej wiedzy i doświadczeń studenta (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

3) Grupy przyczyn (dydaktyczne, społeczne, genetyczne i organiczne) trudności i niepowodzeń szkolnych oraz zwolennicy i przeciwnicy dwóch teorii (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

4) Charakterystyka zaburzeń rozwojowych będących przyczynami niepowodzeń szkolnych i zasady ich diagnozowania (ss. - 4 godz., sn. – 3 godz.).

• zaburzenia spostrzeżeń wzrokowych,

• zaburzenia spostrzeżeń słuchowych,

• zaburzenia rozwoju ruchowego,

• zaburzenia rozwoju mowy (tu też przesiewowe badania mowy),

• zaburzenia procesów emocjonalno-motywacyjnych,

• zaburzenia związane z inteligencją niższą niż przeciętna (dzieci pogranicza normy intelektualnej),

5) Diagnoza pedagogiczna – metody badania poziomu percepcji słuchowej, percepcji wzrokowej i orientacji przestrzennej, motoryki i lateralizacji (ss. - 2 godz., sn. – 2 godz.).

6) Przyporządkowywanie poszczególnych faz diagnozy określonym specjalistom (nauczyciele w szkole, psycholog, logopeda) i omówienie ich roli (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

7) Wyznaczanie kierunków oddziaływań terapeutycznych na podstawie dokonanej analizy wyników diagnozy (opinia poradni) oraz analizy wytworów pisemnych dziecka (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

8) Współpraca specjalistów w zakresie pełnej diagnozy oraz opracowania i realizacji programu terapii (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

9) Rola rodziny w diagnozowaniu i efektywnej terapii pedagogicznej dziecka (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

10) Cele oddziaływań korekcyjno-kompensacyjnych, zadania terapeuty, czynniki warunkujące efektywność terapii (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

11) Etapy pracy terapeutycznej (ss. - 3 godz., sn. – 2 godz.),.

Treści – ĆWICZENIA:

1) Zasady pracy korekcyjno-kompensacyjnej (ss. - 3 godz., sn. – 1 godz.),.

2) Osobowość pedagoga-terapeuty (tworzenie alfabetu terapeuty), (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

3) Formy ćwiczeń w zakresie (ss. - 4 godz., sn. – 3 godz.):

• percepcji wzrokowej,

• percepcji słuchowej

• sprawności motorycznej (motoryki dużej i małej),

• pisania

• czytania.

4) Wybrane metody pracy korekcyjno-kompensacyjnej (ss. - 4 godz., sn. – 3 godz.):

• Metoda Dobrego Startu prof. M. Bogdanowicz.

• Metoda 18 struktur wyrazowych.

• Metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherbourne.

• Metoda Paula Dennisona – kinezjologia edukacyjna, gimnastyka mózgu.

5) Przykładowe metody nauki czytania i pisania wykorzystywane także w pracy korekcyjno-kompensacyjnej (ss. - 3 godz., sn. – 2 godz.):

• Glottodydaktyka prof. B. Rocławskiego.

• Metoda Symultaniczno-Sekwencyjna Nauki Czytania prof. J. Cieszyńskiej.

6) Analiza gotowych programów terapii pedagogicznej (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

7) Przykładowe ćwiczenia na usprawnianie poszczególnych funkcji (ss. - 3 godz., sn. – 2 godz.),.

8) Programowanie jednostki metodycznej - konstruowania scenariuszy/konspektów zajęć korekcyjno-kompensacyjnych (ss. - 4 godz., sn. – 2 godz.).

Podstawowa:

1. Barańska M., Ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjne dla dzieci 6-9 letnich. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2019.

2. Bielska A., Diagnoza przedszkolna. Poradnik metodyczny, Wydawnictwo Edukacyjne Żak, Warszawa 2012.

3. Brejnak W., Zabłocki K.J. (red.), Wczesna diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka z dysfunkcjami. Wyd. Stowarzyszenie Dobra Wola OPP, Warszawa 2009.

4. Cytrowska B, Winczura B., Dziecko z zaburzeniami w rozwoju. Konteksty diagnostyczne i terapeutyczne. Wyd. Impuls, Kraków 2006.

5. Czajkowska, I., Herda, K., Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole. Wyd. WSIP, Warszawa, 2005.

6. Franczyk A., Krajewska K., Program psychostymulacji dzieci w wieku przedszkolnym z deficytami i zaburzeniami rozwoju, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.

7. Gąsowska T., Pietrzak-Stępkowska Z., Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2003.

8. Górniewicz E., Pedagogiczna diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2000.

9. Janiszewska B., Ocena dojrzałości szkolnej. Arkusz oceny dojrzałości. Metody badań dojrzałości. Pomoce do badań. Wyd. Seventh Sea, Warszawa 2008.

10. Kaja, B., Zarys terapii dziecka. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz, 2001.

11. Michalak-Widera I., Węsierska K, Test do badań przesiewowych mowy dla dzieci w wieku przedszkolnym. Wyd. Naukowe Unikat 2, Katowice 2012.

12. Opolska T., Pokonujemy trudności w czytaniu i pisaniu. Centrum Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa, 1997.

13. Pilecka J., Znaczenie wczesnej diagnozy zaburzeń rozwoju dziecka dla wyboru właściwej terapii (w:) Wspomaganie rozwoju dzieci ze złożonymi zespołami zaburzeń, Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi „GEN”, Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Poznań 2005.

14. Skibińska H., Praca korekcyjno-kompensacyjna z dziećmi z trudnościami w pisaniu i czytaniu. Wyd. Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. K. Wielkiego, Bydgoszcz 2001.

15. Tryzno E., Diagnoza edukacyjna dzieci 6-, 7-letnich rozpoczynających naukę. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2008.

16. Zakrzewska B., Trudności w czytaniu i pisaniu. Modele ćwiczeń, Wyd. WSiP, Warszawa 2009.

Uzupełniająca:

1. Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2002.

2. Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2009.

3. Dennison P., Dennison G., Kinezjologia edukacyjna dla dzieci: podstawowy podręcznik kinezjologii edukacyjnej dla rodziców i nauczycieli, Wyd. Międzynarodowy Instytut Neurokinezjologii, Warszawa 2003.

4. Kujawa E., Kurzyna M., Metoda 18 struktur wyrazowych w pracy z dziećmi z trudnościami w czytaniu i pisaniu. Wyd. WSiP, Warszawa, 1994.

5. Rocławski B., Nauka czytania i pisania, Wyd. Glottispol, Gdańsk 1998.

6. Rocławski B., Słuch fonemowy i fonetyczny. Teoria i praktyka. Wyd. Glottispol, Gdańsk 2003.

7. Tanajewska A., Program zajęć dydaktyczno-wyrównawczych oraz korekcyjno-kompensacyjnych dla uczniów klas 1-3 z trudnościami w liczeniu i zdobywaniu umiejętności matematycznych. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2015.

8. Twardowski A. (red.), Wspomaganie rozwoju dzieci ze złożonymi zespołami zaburzeń, Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi „GEN”, Poznań 2005.

9. Włoch S., Włoch A., Diagnoza całościowa w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2009.

*Konkretne informacje, które pozycje z literatury przedmiotu obowiązują w całości, a których jedynie fragmenty studenci uzyskują ode mnie zawsze na pierwszych zajęciach.

Omówienie w jaki sposób pracować z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych sięgając do sprawdzonych i znanych metod – jak usprawniać funkcje zaburzonych analizatorów, kompensować braki, ćwiczyć pamięć

i koncentrację uwagi, doskonalić umiejętności czytania, pisania oraz w jaki sposób stwarzać okazję do odnoszenia przez nich sukcesów

Treści – WYKŁAD:

1) Najważniejsze terminy związane z problematyką zajęć – terapia pedagogiczna, reedukacja, korekcja, zajęcia wyrównawcze, diagnoza pedagogiczna, niepowodzenia szkolne, Wskaźnik Fragmentarycznego Deficytu Rozwoju, specjalne potrzeby edukacyjne, percepcja, terapia pedagogiczna, dysfunkcje rozwojowe, rehabilitacja, rewalidacja, niepełnosprawność, kompensacja, choroba przewlekła (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

2) Analiza 5 obszarów rozwoju dziecka/człowieka (emocjonalny, społeczny, percepcyjny, poznawczy, ruchowy) i ich znaczenie w przypadku dziecka z fragmentarycznymi deficytami rozwojowymi – sięgnięcie do dotychczas nabytej wiedzy i doświadczeń studenta (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

3) Grupy przyczyn (dydaktyczne, społeczne, genetyczne i organiczne) trudności i niepowodzeń szkolnych oraz zwolennicy i przeciwnicy dwóch teorii (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

4) Charakterystyka zaburzeń rozwojowych będących przyczynami niepowodzeń szkolnych i zasady ich diagnozowania (ss. - 4 godz., sn. – 3 godz.).

• zaburzenia spostrzeżeń wzrokowych,

• zaburzenia spostrzeżeń słuchowych,

• zaburzenia rozwoju ruchowego,

• zaburzenia rozwoju mowy (tu też przesiewowe badania mowy),

• zaburzenia procesów emocjonalno-motywacyjnych,

• zaburzenia związane z inteligencją niższą niż przeciętna (dzieci pogranicza normy intelektualnej),

5) Diagnoza pedagogiczna – metody badania poziomu percepcji słuchowej, percepcji wzrokowej i orientacji przestrzennej, motoryki i lateralizacji (ss. - 2 godz., sn. – 2 godz.).

6) Przyporządkowywanie poszczególnych faz diagnozy określonym specjalistom (nauczyciele w szkole, psycholog, logopeda) i omówienie ich roli (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

7) Wyznaczanie kierunków oddziaływań terapeutycznych na podstawie dokonanej analizy wyników diagnozy (opinia poradni) oraz analizy wytworów pisemnych dziecka (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

8) Współpraca specjalistów w zakresie pełnej diagnozy oraz opracowania i realizacji programu terapii (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

9) Rola rodziny w diagnozowaniu i efektywnej terapii pedagogicznej dziecka (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

10) Cele oddziaływań korekcyjno-kompensacyjnych, zadania terapeuty, czynniki warunkujące efektywność terapii (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

11) Etapy pracy terapeutycznej (ss. - 3 godz., sn. – 2 godz.),.

Treści – ĆWICZENIA:

1) Zasady pracy korekcyjno-kompensacyjnej (ss. - 3 godz., sn. – 1 godz.),.

2) Osobowość pedagoga-terapeuty (tworzenie alfabetu terapeuty), (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

3) Formy ćwiczeń w zakresie (ss. - 4 godz., sn. – 3 godz.):

• percepcji wzrokowej,

• percepcji słuchowej

• sprawności motorycznej (motoryki dużej i małej),

• pisania

• czytania.

4) Wybrane metody pracy korekcyjno-kompensacyjnej (ss. - 4 godz., sn. – 3 godz.):

• Metoda Dobrego Startu prof. M. Bogdanowicz.

• Metoda 18 struktur wyrazowych.

• Metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherbourne.

• Metoda Paula Dennisona – kinezjologia edukacyjna, gimnastyka mózgu.

5) Przykładowe metody nauki czytania i pisania wykorzystywane także w pracy korekcyjno-kompensacyjnej (ss. - 3 godz., sn. – 2 godz.):

• Glottodydaktyka prof. B. Rocławskiego.

• Metoda Symultaniczno-Sekwencyjna Nauki Czytania prof. J. Cieszyńskiej.

6) Analiza gotowych programów terapii pedagogicznej (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

7) Przykładowe ćwiczenia na usprawnianie poszczególnych funkcji (ss. - 3 godz., sn. – 2 godz.),.

8) Programowanie jednostki metodycznej - konstruowania scenariuszy/konspektów zajęć korekcyjno-kompensacyjnych (ss. - 4 godz., sn. – 2 godz.).

Podstawowa:

1. Barańska M., Ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjne dla dzieci 6-9 letnich. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2019.

2. Bielska A., Diagnoza przedszkolna. Poradnik metodyczny, Wydawnictwo Edukacyjne Żak, Warszawa 2012.

3. Brejnak W., Zabłocki K.J. (red.), Wczesna diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka z dysfunkcjami. Wyd. Stowarzyszenie Dobra Wola OPP, Warszawa 2009.

4. Cytrowska B, Winczura B., Dziecko z zaburzeniami w rozwoju. Konteksty diagnostyczne i terapeutyczne. Wyd. Impuls, Kraków 2006.

5. Czajkowska, I., Herda, K., Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole. Wyd. WSIP, Warszawa, 2005.

6. Franczyk A., Krajewska K., Program psychostymulacji dzieci w wieku przedszkolnym z deficytami i zaburzeniami rozwoju, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.

7. Gąsowska T., Pietrzak-Stępkowska Z., Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2003.

8. Górniewicz E., Pedagogiczna diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2000.

9. Janiszewska B., Ocena dojrzałości szkolnej. Arkusz oceny dojrzałości. Metody badań dojrzałości. Pomoce do badań. Wyd. Seventh Sea, Warszawa 2008.

10. Kaja, B., Zarys terapii dziecka. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz, 2001.

11. Michalak-Widera I., Węsierska K, Test do badań przesiewowych mowy dla dzieci w wieku przedszkolnym. Wyd. Naukowe Unikat 2, Katowice 2012.

12. Opolska T., Pokonujemy trudności w czytaniu i pisaniu. Centrum Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa, 1997.

13. Pilecka J., Znaczenie wczesnej diagnozy zaburzeń rozwoju dziecka dla wyboru właściwej terapii (w:) Wspomaganie rozwoju dzieci ze złożonymi zespołami zaburzeń, Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi „GEN”, Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Poznań 2005.

14. Skibińska H., Praca korekcyjno-kompensacyjna z dziećmi z trudnościami w pisaniu i czytaniu. Wyd. Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. K. Wielkiego, Bydgoszcz 2001.

15. Tryzno E., Diagnoza edukacyjna dzieci 6-, 7-letnich rozpoczynających naukę. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2008.

16. Zakrzewska B., Trudności w czytaniu i pisaniu. Modele ćwiczeń, Wyd. WSiP, Warszawa 2009.

Uzupełniająca:

1. Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2002.

2. Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2009.

3. Dennison P., Dennison G., Kinezjologia edukacyjna dla dzieci: podstawowy podręcznik kinezjologii edukacyjnej dla rodziców i nauczycieli, Wyd. Międzynarodowy Instytut Neurokinezjologii, Warszawa 2003.

4. Kujawa E., Kurzyna M., Metoda 18 struktur wyrazowych w pracy z dziećmi z trudnościami w czytaniu i pisaniu. Wyd. WSiP, Warszawa, 1994.

5. Rocławski B., Nauka czytania i pisania, Wyd. Glottispol, Gdańsk 1998.

6. Rocławski B., Słuch fonemowy i fonetyczny. Teoria i praktyka. Wyd. Glottispol, Gdańsk 2003.

7. Tanajewska A., Program zajęć dydaktyczno-wyrównawczych oraz korekcyjno-kompensacyjnych dla uczniów klas 1-3 z trudnościami w liczeniu i zdobywaniu umiejętności matematycznych. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2015.

8. Twardowski A. (red.), Wspomaganie rozwoju dzieci ze złożonymi zespołami zaburzeń, Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi „GEN”, Poznań 2005.

9. Włoch S., Włoch A., Diagnoza całościowa w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2009.

*Konkretne informacje, które pozycje z literatury przedmiotu obowiązują w całości, a których jedynie fragmenty studenci uzyskują ode mnie zawsze na pierwszych zajęciach.