Metodyka zajęć korekcyjno- kompensacyjnych

Wprowadzenie w zagadnienia z zakresu zasad pracy korekcyjno-kompensacyjnej stosując konkretne metody.

Treści – WYKŁAD:

1) Najważniejsze terminy związane z problematyką zajęć – terapia pedagogiczna, reedukacja, korekcja, zajęcia wyrównawcze, diagnoza pedagogiczna, niepowodzenia szkolne, Wskaźnik Fragmentarycznego Deficytu Rozwoju, specjalne potrzeby edukacyjne, percepcja, terapia pedagogiczna, dysfunkcje rozwojowe, rehabilitacja, rewalidacja, niepełnosprawność, kompensacja, choroba przewlekła (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

2) Analiza 5 obszarów rozwoju dziecka/człowieka (emocjonalny, społeczny, percepcyjny, poznawczy, ruchowy) i ich znaczenie w przypadku dziecka z fragmentarycznymi deficytami rozwojowymi – sięgnięcie do dotychczas nabytej wiedzy i doświadczeń studenta (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

3) Grupy przyczyn (dydaktyczne, społeczne, genetyczne i organiczne) trudności i niepowodzeń szkolnych oraz zwolennicy i przeciwnicy dwóch teorii (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

4) Charakterystyka zaburzeń rozwojowych będących przyczynami niepowodzeń szkolnych i zasady ich diagnozowania (ss. - 4 godz., sn. – 3 godz.).

• zaburzenia spostrzeżeń wzrokowych,

• zaburzenia spostrzeżeń słuchowych,

• zaburzenia rozwoju ruchowego,

• zaburzenia rozwoju mowy (tu też przesiewowe badania mowy),

• zaburzenia procesów emocjonalno-motywacyjnych,

• zaburzenia związane z inteligencją niższą niż przeciętna (dzieci pogranicza normy intelektualnej),

5) Diagnoza pedagogiczna – metody badania poziomu percepcji słuchowej, percepcji wzrokowej i orientacji przestrzennej, motoryki i lateralizacji (ss. - 2 godz., sn. – 2 godz.).

6) Przyporządkowywanie poszczególnych faz diagnozy określonym specjalistom (nauczyciele w szkole, psycholog, logopeda) i omówienie ich roli (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

7) Wyznaczanie kierunków oddziaływań terapeutycznych na podstawie dokonanej analizy wyników diagnozy (opinia poradni) oraz analizy wytworów pisemnych dziecka (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

8) Współpraca specjalistów w zakresie pełnej diagnozy oraz opracowania i realizacji programu terapii (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

9) Rola rodziny w diagnozowaniu i efektywnej terapii pedagogicznej dziecka (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

10) Cele oddziaływań korekcyjno-kompensacyjnych, zadania terapeuty, czynniki warunkujące efektywność terapii (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

11) Etapy pracy terapeutycznej (ss. - 3 godz., sn. – 2 godz.),.

Treści – ĆWICZENIA:

1) Zasady pracy korekcyjno-kompensacyjnej (ss. - 3 godz., sn. – 1 godz.),.

2) Osobowość pedagoga-terapeuty (tworzenie alfabetu terapeuty), (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

3) Formy ćwiczeń w zakresie (ss. - 4 godz., sn. – 3 godz.):

• percepcji wzrokowej,

• percepcji słuchowej

• sprawności motorycznej (motoryki dużej i małej),

• pisania

• czytania.

4) Wybrane metody pracy korekcyjno-kompensacyjnej (ss. - 4 godz., sn. – 3 godz.):

• Metoda Dobrego Startu prof. M. Bogdanowicz.

• Metoda 18 struktur wyrazowych.

• Metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherbourne.

• Metoda Paula Dennisona – kinezjologia edukacyjna, gimnastyka mózgu.

5) Przykładowe metody nauki czytania i pisania wykorzystywane także w pracy korekcyjno-kompensacyjnej (ss. - 3 godz., sn. – 2 godz.):

• Glottodydaktyka prof. B. Rocławskiego.

• Metoda Symultaniczno-Sekwencyjna Nauki Czytania prof. J. Cieszyńskiej.

6) Analiza gotowych programów terapii pedagogicznej (ss. - 2 godz., sn. – 1 godz.).

7) Przykładowe ćwiczenia na usprawnianie poszczególnych funkcji (ss. - 3 godz., sn. – 2 godz.),.

8) Programowanie jednostki metodycznej - konstruowania scenariuszy/konspektów zajęć korekcyjno-kompensacyjnych (ss. - 4 godz., sn. – 2 godz.).

Literatura podstawowa:

1) Barańska M., Ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjne dla dzieci 6-9 letnich. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2019.

2) Bielska A., Diagnoza przedszkolna. Poradnik metodyczny, Wydawnictwo Edukacyjne Żak, Warszawa 2012.

3) Brejnak W., Zabłocki K.J. (red.), Wczesna diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka z dysfunkcjami. Wyd. Stowarzyszenie Dobra Wola OPP, Warszawa 2009.

4) Cytrowska B, Winczura B., Dziecko z zaburzeniami w rozwoju. Konteksty diagnostyczne i terapeutyczne. Wyd. Impuls, Kraków 2006.

5) Czajkowska, I., Herda, K., Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole. Wyd. WSIP, Warszawa, 2005.

6) Franczyk A., Krajewska K., Program psychostymulacji dzieci w wieku przedszkolnym z deficytami i zaburzeniami rozwoju, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.

7) Gąsowska T., Pietrzak-Stępkowska Z., Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2003.

8) Górniewicz E., Pedagogiczna diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2000.

9) Janiszewska B., Ocena dojrzałości szkolnej. Arkusz oceny dojrzałości. Metody badań dojrzałości. Pomoce do badań. Wyd. Seventh Sea, Warszawa 2008.

10) Kaja, B., Zarys terapii dziecka. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz, 2001.

11) Michalak-Widera I., Węsierska K, Test do badań przesiewowych mowy dla dzieci w wieku przedszkolnym. Wyd. Naukowe Unikat 2, Katowice 2012.

12) Opolska T., Pokonujemy trudności w czytaniu i pisaniu. Centrum Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa, 1997.

13) Pilecka J., Znaczenie wczesnej diagnozy zaburzeń rozwoju dziecka dla wyboru właściwej terapii (w:) Wspomaganie rozwoju dzieci ze złożonymi zespołami zaburzeń, Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi „GEN”, Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Poznań 2005.

14) Skibińska H., Praca korekcyjno-kompensacyjna z dziećmi z trudnościami w pisaniu i czytaniu. Wyd. Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. K. Wielkiego, Bydgoszcz 2001.

15) Tryzno E., Diagnoza edukacyjna dzieci 6-, 7-letnich rozpoczynających naukę. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2008.

16) Zakrzewska B., Trudności w czytaniu i pisaniu. Modele ćwiczeń, Wyd. WSiP, Warszawa 2009.

Literatura uzupełniająca:

1) Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2002.

2) Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2009.

3) Dennison P., Dennison G., Kinezjologia edukacyjna dla dzieci: podstawowy podręcznik kinezjologii edukacyjnej dla rodziców i nauczycieli, Wyd. Międzynarodowy Instytut Neurokinezjologii, Warszawa 2003.

4) Kujawa E., Kurzyna M., Metoda 18 struktur wyrazowych w pracy z dziećmi z trudnościami w czytaniu i pisaniu. Wyd. WSiP, Warszawa, 1994.

5) Rocławski B., Nauka czytania i pisania, Wyd. Glottispol, Gdańsk 1998.

6) Rocławski B., Słuch fonemowy i fonetyczny. Teoria i praktyka. Wyd. Glottispol, Gdańsk 2003.

7) Tanajewska A., Program zajęć dydaktyczno-wyrównawczych oraz korekcyjno-kompensacyjnych dla uczniów klas 1-3 z trudnościami w liczeniu i zdobywaniu umiejętności matematycznych. Wyd. Harmonia, Gdańsk 2015.

8) Twardowski A. (red.), Wspomaganie rozwoju dzieci ze złożonymi zespołami zaburzeń, Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi „GEN”, Poznań 2005.

9) Włoch S., Włoch A., Diagnoza całościowa w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2009.

WIEDZA („Student zna i rozumie...”):

1. w stopniu zaawansowanym terminologię, teorię i metodykę, ze szczególnym uwzględnieniem metodyki zajęć korekcyjno-kompensacyjnych; PED1_W01

2. w stopniu zaawansowanym teorie naukowe w zakresie terapii pedagogicznej i profilaktyki zaburzeń oraz psychologiczne, biologiczne i medyczne podstawy tych procesów; PED1_W03

3. w stopniu zaawansowanym treści o rozwoju dziecka w aspektach biologicznym, psychologicznym i społecznym; PED1_W06

4. wiedzę na temat projektowania i prowadzenia badań diagnostycznych w praktyce pedagogicznej uwzględniającą wychowanków i podopiecznych ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; PED1_W16

UMIEJĘTNOŚCI („Student potrafi…”):

1. samodzielnie diagnozować oraz zaprojektować strategie działań pedagogicznych, w tym działań profilaktycznych oraz tworzyć programy odziaływań terapeutycznych skierowanych do wychowanków ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; PED_U02

2. samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności, korzystając z różnych źródeł, w tym literatury

w języku polskim i obcym, PED1_U04

3. podejmować praktyczne działania pedagogiczne, i monitorować ich postępy, pozwalające na wyrównywanie szans edukacyjnych wychowanków i podopiecznych pochodzących z różnych środowisk. Potrafi ich motywować do pracy nad doskonaleniem swoich umiejętności.; PED1_U11

KOMPETENCJE SPOŁECZNE („Student jest gotów do…”):

1. krytycznej oceny poziomu posiadanej wiedzy i umiejętności i ich aktualizowania; PED1_K01

2. weryfikowania poziomu posiadanej wiedzy i umiejętności z zakresu metodyki zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, by prawidłowo i zgodnie z aktualną wiedzą potrafić diagnozować i prowadzić zajęcia terapeutyczne; PED1_K02

3. inicjowania działań pedagogicznych w środowisku społecznym angażując najbliższe środowisko dziecka objętego zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi; PED1_K04.

Wykład – egzamin pisemny (W01, W03, W06, W16) oceniony według kryteriów

Ćwiczenia – obecność, aktywność na zajęciach (dyskusja w oparciu o zadaną literaturę przedmiotu), przygotowanie konkretnego materiału na zajęcia (U02, U04, U11, K01, K02, K04).