Socjologia ogólna

(1) Wymagania wstępne i dodatkowe: Bez prerekwizytów

(2) Treści kształcenia

1. Przedsocjologiczne formy wiedzy o życiu społecznym: wiedza potoczna, tradycja filozofii praktycznej, przekazy artystyczne. Geneza socjologii. Socjologia w relacji do innych nauk społecznych (psychologii, antropologii, ekonomii, historii, politologii). Problem „naukowości” socjologii. Socjologiczne paradygmaty. 2 godz.

2. Procesy socjalizacji. Mechanizmy i etapy socjalizacji w ujęciu behawiorystycznym, socjologicznym (G.H.Mead), psychoanalitycznym i poznawczym (J.Piaget). Przesocjalizowana koncepcja człowieka. 2 godz.

3. Pojęcie roli społecznej. Rola społeczna a status społeczny. Mechanizmy socjalizacji. Mechanizm kontroli społecznej. Strukturalno-funkcjonalna i interakcyjna wykładnia roli społecznej. Pojęcie aktora społecznego. Aktor społeczny w ujęciu strukturalno-funkcjonalnym i interakcyjnym. Perspektywa dramaturgiczna E. Goffmana. 2 godz.

4. Pojęcie grupy społecznej. Grupa a zbiorowość. Klasyfikacje grup. Grupa „My” – Grupa „Oni”. 2 godz.

5. Zachowania zbiorowe. Tłum i jego dynamika. Tłum jako podmiot i przedmiot polityki Plotka. Propaganda. Społeczne mechanizmy „kozła ofiarnego” i „polowania na czarownice”. 2 godz.

6. Problematyka etniczności i narodu. Pojęcie etniczności. Koncepcje narodu. Kultura narodowa. Nacjonalizm. Kształtowanie się świadomości narodowej na przykładzie państw Europy. Problematyka narodu i nacjonalizmu a integracja europejska. Elementy problematyki bezpieczeństwa narodowego. 2 godz.

7. Przemiany cywilizacyjne. Relacja „centrum – peryferie”. Wyłanianie się systemu światowego wg. I. Wallersteina. Globalizacja. Teorie zmiany społecznej. Rozwój społeczny. Teorie rozwoju (ewolucjonizm, marksizm, cykle dziejowe). 2 godz.

8. Problematyka władzy. Definicje. Władza wg. M.Webera. Problematyka władzy w ujęciu M. Foucaulta. 2 godz.

9. Pojęcie ideologii. Cechy i struktura ideologii w ujęciu K. Mannheima. Wielkie ideologie: konserwatyzm, liberalizm, socjalizm. 2 godz.

10. Sfera publiczna i jej socjogeneza (J. Habermas). Formowanie się społeczeństwa obywatelskiego. Opinia publiczna jako podstawowa kategoria sfery publicznej. 2 godz.

11. Kultura masowa. Media masowe. Zarys historyczny. Społeczne funkcje mediów. Zagrożenia ze strony mediów masowych. Koncepcja „uwiedzenia” J. Baudrillarda. 2 godz.

12. Wybrane metody i techniki badań socjologicznych. 3 godz.

(3) Metody dydaktyczne i pomoce naukowe:

Wykład konwersatoryjny. Dyskusja problemowa, burza mózgów i inne metody heurystyczne. Praca interpretacyjna nad tekstami.

Literatura podstawowa:

Anthony Giddens, Socjologia, Warszawa 2004

Piotr Sztompka, Socjologia, Kraków 2004

Literatura uzupełniająca:

Zygmunt Bauman, Socjologia, Poznań 2004

Peter L. Berger, Zaproszenie do socjologii, PWN, Warszawa 2007

Jonathan Turner, Struktura teorii socjologicznej, Warszawa 2004

Irena Borowik, Janusz Mucha (red.), Współczesne teorie socjologiczne (tom 1 i 2), Wydawnictwo “Nomos”, Warszawa 2015

Edmund Mokrzycki (red.), Kryzys i Schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej (tom 1 i 2), PIW, Warszawa 1984

Luba Sołoma, Metody i techniki badań socjologicznych: wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2009

WIEDZA

(„Student zna i rozumie...”)

podstawowe kategorie analityczne umożliwiające opis i porządkowanie różnorodnych przejawów życia społecznego w ujęciu statycznym i dynamicznym (PED1_W04);

poglądy na temat struktur i procesów społecznych, ich rodzajach oraz zachodzących między nimi relacjach (PED1_W04);

zasady funkcjonowania instytucji społecznych, ich rodzaje oraz zachodzące między nimi relacje, procesy zmiany społecznej, jej przyczyny, przebieg i konsekwencje (PED1_W04).

UMIEJĘTNOŚCI („Student potrafi…”)

zinterpretować proste zjawiska społeczne (PED1_U01);

wykorzystać podstawowe koncepcje teoretyczne do analizowania przyczyn, przebiegu i konsekwencji zjawisk i procesów społeczno- kulturowych, rozpoznać ryzyka i zagrożenia oraz adekwatnie zareagować (PED1_U01);

wykorzystać mechanizmy i podstawowe zasady komunikacji społecznej (PED1_U07).

KOMPETENCJE SPOŁECZNE („Student jest gotów do…”)

świadomego i refleksyjnego uczestnictwa w życiu społecznym (PED1_K02);

przyjęcia postawy analitycznej i krytycznej wobec zjawisk świata społecznego, formułowania sądów na temat motywów ludzkiego działania oraz przewidywania społecznych konsekwencje tego działania (PED1_K02);

samodzielnego opisu i analizy rzeczywistości społecznej w kategoriach nauk społecznych (PED1_K02).

Na ocenę końcową składa się:

(1) Ocena aktywności studenta na zajęciach (czy wykonuje powierzone zadania, czy współpracuje z innymi członkami grupy, czy prezentując własne stanowisko w dyskusji argumentuje racjonalnie i w sposób uporządkowany, czy słucha innych, czy zachowuje krytycyzm wobec sądów wartościujących?) - 50% PED1_U01; PED1_U08; PED1_U13; PED1_K02;

(2) Ocena sprawdzianu pisemnego obejmującego materiał przepracowany na zajęciach 50% PED1_W03; PED1_W04; PED1_W06; PED1_W08; PED1_W14.

Skala ocen:

bardzo dobry (5)

dobry plus (4,5)

dobry (4)

dostateczny plus (3,5)

dostateczny (3)

niedostateczny (2)

Ocena ze sprawdzianu pisemnego ustalana jest według skali:

Poniżej 55.00 % - ocena 2

55.00 % i więcej - ocena 3

60.00 % i więcej - ocena 3,5

70.00 % i więcej - ocena 4

80.00 % i więcej - ocena 4,5

90.00 % i więcej - ocena 5

Ocena niedostateczna ze sprawdzianu pisemnego oznacza brak zaliczenia.