Socjologia ogólna

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami z zakresu socjologii, a także uwrażliwienie ich na problematykę związku ich osobistych doświadczeń z przekraczającymi wymiar jednostkowych doświadczeń procesami społecznymi. Celem kursu jest zatem wprowadzenie studentów w socjologiczną perspektywę postrzegania świata oraz próba rozbudzenia ich socjologicznej wyobraźni.

"(1) Wymagania wstępne: Bez prerekwizytów;

(2) Treści kształcenia: 1. Przedsocjologiczne formy wiedzy o życiu społecznym: wiedza potoczna, tradycja filozofii praktycznej, przekazy artystyczne. Geneza socjologii: konsekwencje urbanizacji i rewolucji przemysłowej (rynek jako metafora opisu rzeczywistości społecznej); konsekwencje oświecenia (potrzeba zrozumienia świata, idea rozumu, badania empiryczne, ogród jako metafora w opisie świata społecznego); rewolucje polityczne – potrzeba emancypacji, przemiany w obszarze triady władza-społeczeństwo-państwo. 2 godz./ 1 godz.

2. Socjologia w relacji do innych nauk społecznych (psychologii, antropologii, ekonomii, historii, politologii). Problem „naukowości” socjologii. Socjologiczne paradygmaty. 2 godz./ 1 godz.

3. Procesy socjalizacji. Mechanizmy i etapy socjalizacji w ujęciu behawiorystycznym, socjologicznym (G.H.Mead), psychoanalitycznym i poznawczym (J.Piaget). Przesocjalizowana koncepcja człowieka. 2 godz./ 1 godz

4. Pojęcie roli społecznej. Rola społeczna a status społeczny. Mechanizmy socjalizacji. Mechanizm kontroli społecznej. Strukturalno-funkcjonalna i interakcyjna wykładnia roli społecznej. Pojęcie aktora społecznego. Aktor społeczny w ujęciu strukturalno-funkcjonalnym i interakcyjnym. Perspektywa dramaturgiczna E. Goffmana. 2 godz./ 1 godz.

5. Pojęcie grupy społecznej. Grupa a zbiorowość. Klasyfikacje grup. Grupa „My” – Grupa „Oni”. 2 godz./ 1 godz.

6. Zachowania zbiorowe. Tłum i jego dynamika. Tłum jako podmiot i przedmiot polityki Plotka. Propaganda. Społeczne mechanizmy „kozła ofiarnego” i „polowania na czarownice”. 2 godz./ 1,5 godz.

7. Problematyka etniczności i narodu. Pojęcie etniczności. Koncepcje narodu. Nacjonalizm. Kształtowanie się świadomości narodowej na przykładzie państw Europy. Problematyka narodu i nacjonalizmu a integracja europejska. Elementy problematyki bezpieczeństwa narodowego. 3 godz./ 1,5 godz.

8. Przemiany cywilizacyjne. Relacja „centrum – peryferie”. Wyłanianie się systemu światowego wg. I. Wallersteina. Globalizacja. Teorie zmiany społecznej. Rozwój społeczny. Teorie rozwoju (ewolucjonizm, marksizm, cykle dziejowe). 2 godz./ 1,5 godz.

9. Problematyka władzy. Definicje. Władza wg. M.Webera. Problematyka władzy w ujęciu M. Foucaulta. 2 godz./ 1 godz.

10. Ogólna charakterystyka metod i technik badań socjologicznych. 2 godz./ 1,5 godz.

11. Sfera publiczna i jej socjogeneza (J. Habermas). Formowanie się społeczeństwa obywatelskiego. Opinia publiczna jako podstawowa kategoria sfery publicznej. 2 godz./ 1,5 godz.

12. Media masowe. Zarys historyczny. Społeczne funkcje mediów. Zagrożenia ze strony mediów masowych. Koncepcja „uwiedzenia” J. Baudrillarda. 2 godz./ 1,5 godz.

(3) Metody dydaktyczne i pomoce naukowe: Wykład problemowy. Burza mózgów i inne metody heurystyczne.

Literatura podstawowa:

Anthony Giddens, Socjologia, Warszawa 2004;

Piotr Sztompka, Socjologia, Kraków 2004.

Literatura uzupełniająca:

Zygmunt Bauman, Socjologia, Poznań 2004;

Peter L. Berger, Zaproszenie do socjologii, PWN, Warszawa 2007;

Jonathan Turner, Struktura teorii socjologicznej, Warszawa 2004;

Irena Borowik, Janusz Mucha (red.), Współczesne teorie socjologiczne (tom 1 i 2), Wydawnictwo “Nomos”, Warszawa 2015;

ADMINISTRACJA

WIEDZA („Student zna i rozumie...”): podstawowe pojęcia z zakresu socjologii i nauk społecznych; podstawowe zależności i mechanizmy dotyczące podstawowych procesów, struktur i instytucji społecznych; podstawowe techniki i metody badań socjologicznych; UMIEJĘTNOŚCI („Student potrafi…”): operować podstawowym aparatem pojęciowym z zakresu socjologii i nauk społecznych; opisywać zjawiska społeczne w kategoriach procesów, struktur i instytucji społecznych; dokonywać krytycznej obserwacji i analizy zjawisk społecznych; KOMPETENCJE SPOŁECZNE („Student jest gotów do…”): świadomego i refleksyjnego uczestnictwa w życiu społecznym; przyjęcia postawy analitycznej i krytycznej wobec zjawisk świata społecznego; samodzielnego opisu i analizy rzeczywistości społecznej w kategoriach nauk społecznych.

Na ocenę końcową składa się: (1) Ocena aktywności studenta na zajęciach (czy wykonuje powierzone zadania, czy współpracuje z innymi członkami grupy, czy prezentując własne stanowisko w dyskusji argumentuje racjonalnie i w sposób uporządkowany, czy słucha innych, czy zachowuje krytycyzm wobec sądów wartościujących?) (2) Ocena sprawdzianu pisemnego obejmującego materiał przepracowany na zajęciach

-